HALKLAR ÖNDERİ ABDULLAH ÖCALAN İMRALI'YI ANLATIYOR (1.BÖLÜM)
“Her şey ölümüme göre ayarlanmıştı. Ağırlıklı olarak fiziki, bu olmazsa anlam itibariyle yok edilmem temel hedefti.”
Halklar Önderi Abdullah Öcalan, İmralı sistemini de Uluslararası Komplo’nun bir parçası olarak görüyor. Orayı salt bir ada cezaevi değil, kapitalist modernitenin kendisi şahsında Kürdistan halkını ve bölge halklarını hedefe koyduğu büyük saldırının dizayn ettiği bir mekan olarak değerlendiriyor. Önderlik, yazdıklarında ve görüşmelerinde bu sistemi çözümleyip anlatırken, nasıl büyük bir mücadele verdiğini de ifade ediyor.
Önderliğin ‘AİHM SAVUNMALARI- SÜMER RAHİP DEVLETİNDEN HALK CUMHURİYETİNE DOĞRU’ adıyla 2001’de basımı yapılan savunmasında, komplo süreci ve İmralı gerçeği, tüm çıplaklığıyla gözler önüne seriliyor. Bölümler halinde paylaşıyoruz:
İmralı’daki yargılanmada dönemin koşulları, komplo temelinde geliştirilen tutuklanmanın doğuracağı şiddetin ivedilikle önüne geçme, komplocular ve dayanaklarının temel beklentilerine fırsat vermeme ve ayrıca doğru olanı yapma gereği, çok sınırlı da olsa onurlu bir barış ortamına gidişe katkı sunabilecek çabalara büyük ihtiyaç gösteriyordu. Buna en pratik yaklaşım, geliştirilen savunmaların barış ve demokratik birlik çözümü temelinde olmasıydı. Bu koşullarda ortama siyasal linç havasının egemen kılındığı asla unutulamaz. Öyle sanıyorum ki, Türkiye’nin sağduyulu ve yetkili çevreleri de o koşullar altında komplonun gelişim mantığını kavramaktan uzaktı veya gelişmelerin bu yönlü akışına hazırlıklı değillerdi.
HİSTERİ DÜZEYİNE VARAN ŞOVENİZME PAKET
Sağlıklı karar ortamı her düzeyde yoktu veya çok sınırlıydı. Komplo esasta histeri düzeyine varan şovenizme havadan bir paket sunarak, 20. yüzyılın tam bir arenada aslana yedirme Roma oyununu hazırlamıştı. Burada aslında PKK’nin tüm amaçlarını da aşan ve hatta bu amaçlara zıt olan içinden çıkılmaz bir kör şiddetin derinliğine sahnelenişi söz konusuydu. Ne acı ve yazıktır ki, karşıt konumda bulunan tüm güçler birbirlerine karşı en intiharvari saldırılar ve direnmeleri en meşru hakları olarak belleme ve buna inanma konumuna gelmişler veya getirilmişlerdi. İşin daha da kötü yanı ise tarafların bu oyunu kavramanın çok ötesinde bırakılmış olmalarıydı.
Asrın en büyük ihanetlerinden biri kendisini halen dost ve özgürlük yanlısı gibi gösterirken, en mazlum ve kahramanlığa layık tavrın sahipleri acımasızca yok edilecekler ve unutturulacaklardı. Meydan pusuda bekleyen ve sayısız defa böyle ortamlardan çıkan her türden hain ve işbirlikçiyle açılacaktı.
HER ŞEY ÖLÜMÜME GÖRE AYARLANMIŞTI
Aslında her şey ölümüme göre ayarlanmıştı. Ağırlıklı olarak fiziki, bu olmazsa anlam itibariyle yok edilmem temel hedefti. Çok düşünmeme rağmen, bunun dışında bir hedefin tanındığını tahmin etmiyorum. Komplo o kadar derin ve bilinmezlerle doluydu ki, bunu yırtmak gerçekten mucize değerinde çok ileri bir insanlık çıkışını gerektiriyordu.
BAŞKA TÜRLÜ İNTİKAM ALMAK İSTİYORDU
Tüm dünyanın karşı taraf durumuna düşürüldüğü, en yakın dost ve yoldaşların bile hakim inançlarına ve moral değerlerine göre ‘şerefli bir ölüm’den başka bir şey beklemedikleri bir acımasızlık kaderine göre düzenlenmişti. Asrın mantığı buydu. Dostun da, düşmanın da mantığı buydu. Duygu ve inançların donduğu nokta da burasıydı. Her şey korkunç bir yalnızlığa mahkum ediyordu. Bir savaş kuralına göre ‘kurşuna dizilmek’ çok uzak bir ceza demeyeceğim, bir hak olarak görülmesine rağmen, bu hak bana tanınmıyordu. Uygarlık başka türlü intikam almak istiyordu.
HAYALLERİNDE İHANET ETMEYEN ÇOCUK
Ben hiçbir zaman kahramanlığa oynamadım. Öyle sanıldığı türden bir cesaretin sahibi olmadığım gibi, olduğum gibi tanınma isteğime rağmen en yakın arkadaşlarımda bile buna tanık olmadığımı iyi biliyordum. Ama bir yanım vardı ki, ona ihanet etmeyecektim: Hayallerine ihanet etmeyen çocuk olmayı sürdürecektim. Uygarlık tanrılarını tanımayacak, kurumlarında erimeyecek, karılarının aile erkeği olmayacaktım. Kişiliğimin diyalektiği böyle bir gelişmeyi başarmıştı. Mesele Türkiye’nin bir basit iç çelişkisi olmaktan çoktan çıkmıştı. Konumum neredeyse beni çağdaş bir Prometheusçuluğa mahkum ediyordu.
ATİNA, MOSKOVA, ROMA VE KENYA
İmralı kayalığına çivilenmem, efsanedeki Prometheus’un Kafkasya Dağlarındaki çivilenmesinden farklı olmadığı gibi, ne acı ve hazin bir benzerliktir ki, bu da aynı Athena Tanrısı Zeus’un torunlarınca gerçekleştirilmişti. Uygarlığın seçkin merkezlerinden Moskova, yetersizlikleri de olsa milyonların Sosyalizmine karşı oynadığı eşi görülmemiş alçakça oyunu, benim meselemde de hiç utanmadan bir iki ihale ve birkaç milyarlık IMF kredisi için daha da tanınmaz bir biçimde oynamaktan en ufak bir rahatsızlık duymayacaktı.
Roma’da ise klasik kölecilik arenasıyla modern kapitalizmin ince hesapları hiçbir moral ve hukuk değerini tanımayacak, inanılmaz bir psikolojik terörle beni büyük bir onur savaşına zorlayacak ve gerekeni yapmak durumunda kalacaktım. Athena ise en değme bir fahişeliğin bile cesaret ve akıl edemeyeceği, dost adı verilen inancı en alçakça bir biçimde kullanarak beni Kenya başkentine, yamyamlar diyarına paketleyecekti. 20. yüzyıl uygarlığının en sinsi, en işkenceci, en duygusuz ve çıkar mantığından başka hiçbir insani değere yer vermeyen yüzü her geçen dakika suretini daha da netleştirecek ve ben donakalacaktım. Reflekslerimin donduğu karşı gerçeklik buydu ve bu doğruydu.
Farklı tutum bekleyenler, gerçeği tüm yönleriyle kavrayıp iliklerine kadar hissetmeseler, gereken düşünsel ve moral sonuçları çıkaramazlar. Kadere hiç inanmadım. Ama kader güçlerinin bana biçtiği 20. yüzyılın çağdaş çarmıhında tek başıma ve mezar sessizliğinde bekleyecektim. Yüreğimin en son atışı kadar bilincimin en son kırıntısını da insanlıktan yana kullanmayı kendi öz erdemim ve anlamım olarak belleyecek ve artık olanı doğallığına bırakacaktım.
ÇAĞDAŞ UYGARLIĞIN LANETİNE YENİK DÜŞMEYECEKTİM
İmralı duruşumu anlamak isteyenlere bu çok kısa tanımı yaparken, gelişecek olan ne sıradan bir eleştiri ve özeleştiri, ne af, ne de şu veya bu tür yaşam beklentisidir. Bu yönlü gelişmeler yaşadığımın erdemi ve anlamı olamaz. Durum daha farklıdır ve bir orijinaliteyi, bir özgünlüğü kavramayı gerektiriyor. Tereddütsüz, çok sınırlı da olsa bir barış ve kardeşlik tavrının en derinden bir öz niteliği olduğundan kuşku duymadığım için ikinci sırada yer alan, alması gereken siyasal tavır meselesine öncelik vermeyecek veya uygarlığın sağına ve soluna göre tutarlı beklentilerine fazla cevap olmayacak, kendimi alet etmeyecektim.
Yüceliği burada arayacak, çağdaş uygarlığın lanetine yenik düşmeyecektim. Eğer onurlu bir barış ve özgürlükten geçen bir kardeşçe yaşam ortaklığına yer verecekse her siyasal yaklaşıma değer verecektim. Ayrı ayrı siyasal adacıkların değerine fazla inanmadığım gibi, bunların hayalciliği kadar yoksunluk ve yoksulluğa daha açık olduklarını bilerek, her düzeyde özgür ifadeye dayalı ‘üniterliği’, birlikleri tercih edecektim. Her zaman olduğu gibi, zora dayalı birlik kadar zora dayalı ayrılıkçılığa da düşmeyecek ölçüde anlamlı duruşumu sürdürecektim.
EN TARİHİ TAVRIN SAHİBİ OLMUŞUZ
İmralı savunmalarımın özü budur. Umarım değeri her geçen gün daha iyi anlaşılıyordur. Eğer Türkiye üzerinde lanetli bir kör talihin ürünü olan gerçek terörü biraz durdurabildiysek ve acımasız rant sömürücülüğünün çıkarlarını yavaşlattıysak, siyasal mücadelenin demokratik yolunun daha anlamlı olmak kadar geçerli olduğunu ortaya koyduysak ve barış istemeyen güçlere karşı meşru bir silahlı savunmanın nasıl olması gerektiğine bir katkıda bulunduysak, herhalde gerçeğin, adaletin ve özlü duyguları olanların değer vereceği en tarihi tavrın sahibi olmuşuz demektir.
Tarihi değer ifade edeceğine inandığım, Doğu’nun Batı’ya ve Ortadoğu kültürünün Avrupa uygarlığına karşı bir savunması anlamı başta olmak üzere tarihin doğru aydınlatılmasına dayalı, artık evrenselleşen ve halklar adına da söylenmesi gereken sözlerin söyleneceği demokratik bir hukuk platformunu değerlendirmeyi görev bilerek, AİHM’ye yönelik savunma hakkımı kullanmak durumundayım. Kapsamlı bir hal alan tüm toplumsal sorunların çözüm dilini yakalayan ama yine de hâkim gücün çıkarlarından kaynaklanan bu hakkı kullanarak, çok gecikmiş ve Türkiye’nin kuruluş esprisi ve mantığına da ters oligarşik kilitlenmeyi aşmayı, sınırlı da olsa barış ve demokratik birlik çözümüne dayalı bu platformun AB üyeliğine de katkıda bulunmasını yanlış bulmuyor ve komplekse düşmüyorum.
Avrupa ileri konumdadır. Onu zenginleştiren yönleriyle özümsemeden, Doğu ve Ortadoğu’nun özüne her zaman inandığım kültürlerinin aşama yapmasına da olanak yoktur. AB değerlerini, toplumsal güçlerin adil çıkarlarına göre paylaşmayı bilmek, ucuz ve bilinen anlamda işbirlikçilik olmadığı gibi buna karşı duruşun da bir ilericilik sayılmayacağı, köhne ve softa bir gericilikten başka anlamının olmayacağı açıktır.
BÖL-YÖNET POLİTİKASININ GİRDABI
Tutuklanmama yol açan koşullar ve bunu gerçekleştiren güçler çağdaş uygarlığın hakim güçleri olduğuna göre, savunmamın da bu nitelikte geliştirilmesi gerektiği açıktır. Çıkarılması gereken birçok dersi olan Avrupa serüvenimin açıklığa kavuşturulması öncelik taşımaktadır. Bu noktada salt Türkiye, hatta Ortadoğu gerçekliğine gömülürsek, gerçeğin tümünü görmemiz mümkün olmayacaktır. Sorunun kaynağı kadar çözümünü de Avrupa uygarlık gerçekliğinde aramak belirleyici önem taşımaktadır. Şimdiye kadar adına ulusal kurtuluş denen birçok hareket bu bütünselliği yakalamadığı için ya daha üst düzeyde Avrupa uygarlığının çoktan aştığı ve ayak bağı haline gelen çözüm yollarının tutsağı haline geliyor ya da daha kötü bir ‘böl-yönet’ politikasının girdabında boğulmayı yaşıyor.
ŞAHSIMDA YAŞANAN TRAJEDİ KİŞİSEL OLMAKTAN ÖTEDİR
Milliyetçilik, dincilik ve demokrasiden uzak kalmışlık, Avrupa’nın çoktan aştığı değerler olması kadar, uluslar üstü kurumlaşma, kültürel çoğulcu yaşam ve birey haklarına kadar derinleştirilen demokratik sistem kendini kanıtlayan evrensel çağdaş değerler haline geliyor. Bu ana yaklaşım bir uygarlık çözümlemesini gerekli kılıyor. Diğer önemli bir neden de şahsımda yaşanan trajedinin kişisel olmaktan öteye, pratiğin de gösterdiği gibi bir halkın, Kürt halkının yaşadığı gerçekliğin sadık bir ifadesi olmasında yatıyor. Kürt gerçekliğini doğru tanımlamak, etkisi şimdiden Avrupa’nın gündemini de işgal eden bir sorunu doğru teşhis etmeye yol açacaktır. Bu teşhis esasta Türkiye’de demokrasinin kaderini belirleyen bir öneme sahiptir.
Bu anlamda Türkiye’de bir demokratik çözüm Ortadoğu, Kafkasya, Orta Asya ve hatta Balkan sorunları üzerinde hayati çözümlerin geliştirilmesine katkıda bulanacaktır. Sorunun büyük uluslararası önemi bu gerçeklikten kaynaklanmaktadır. Hatta şimdiye kadar yapıldığı gibi sorunu inkar eden veya tersinden abartılı ve çözüm şansı olmayan yaklaşımlar bu olumlu katkıda bulunma rolünden alıkoyacağı gibi, çıkmazda yaşanan krizin derinleşerek sürüp gitmesine yol açacaktır. Kürt olgusu üzerinde önemli bir tartışma yapılırken, şüphesiz sorunun bu aşamaya gelmesinde önemli pay sahibi olarak kapsamlı, bilimsel ve çözümleyici bir yaklaşımı savunmanın temeli haline getirmek büyük önem taşımaktadır.
KÜRT COĞRAFYASINI İKİNCİ BİR FİLİSTİN-İSRAİL HALİNE GETİRMEMEK
Çatışma potansiyeli hayli yüksek Kürt coğrafyasını ikinci bir Filistin-İsrail örneği haline getirmemek büyük bir sorumluluk gerektirmektedir. Demokratik Ortadoğu seçeneği stratejik bir hedef olarak her zaman göz önünde bulundurulmak durumundadır. AİHM süreci aynı zamanda hukukun çözüm olanaklarını da test etmemize imkan vermekte veya bir şans olarak değerlendirilmesini önemli kılmaktadır. Türkiye’nin de hukuken bağlı olduğu AİHS (Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi), şahsımı ilgilendirmekten öteye genel bir konumu gözler önüne sermektedir. BM’nin de kabul ettiği üç temel kuşak hakları, yani bireysel medeni haklar, ekonomik ve sosyal haklarla halkların ve kültürlerin varlığını özgürce belirleme haklarını, AİHS daha kapsamlı tanımlamakta ve gereklerinin tüm üyelerince sağlanmasını zorunlu kılmaktadır.
AİHM’ye bu içerikte taşınmış birçok dava artık sorunun köklü ele alınmasını, yani kişileri aşarak bir hukuk normuna kavuşmasını gerekli kılmaktadır. Binlerce dava için ayrı kararlar gerçekçi olmamakta veya artık gerekli yasal karşılığın ulusal parlamentodan geçirilmesini zorunlu kılmaktadır. Türkiye bu konuda başta yaşam hakkı maddesi olmak üzere üzerine düşeni yapmayan tek Avrupa Konseyi üyesi ülke durumundadır. AB aday üyelik sürecinde bile AİHS’nin bir başka anlamda açılımı olan Kopenhag Kriterleri’nin gereklerini yerine getirmemektedir.
TARİHSEL SORUMLULUK GEREĞİ
Kişisel davamın hızlandırıcı bir etki yaratması arzulanmaktadır. Hatta eğer Türkiye arzu ederse dostane çözüme de açık olduğumu belirtmek durumundayım. Savunmanın bu yönü de hukukun politik bir çözüme katkıda bulunma imkânını doğru değerlendirmektedir. Özcesi, geçmişte çokça kullanılan askeri ve sert politik yöntemler yerine, demokratik hukuk devleti ölçülerinde bir çözüme şans tanımayı önemli görmekte; Türkiye’nin bu ihtiyacını sorumluca değerlendirerek, dostane çözümün genişletilmesiyle bir siyasal diyaloga kapı aralanmasını temenni etmektedir. Kişisel durumumu daha ayrıntılı ele almayı da tarihi bir sorumluluk olarak gördüm.
KAÇINILMAZ GÖREV
Mahkemenin teknik ihtiyacının çok ötesinde yaşanan bazı durumları edebiyat yanı ağır bassa da işlemek, davanın altında yatan gerçekleri aydınlatmak açısından kaçınılmaz bir görevdir. Sadece uluslararası hukukun değil, birçok moral değerin çiğnenmesi, savunmamın bu yönünü derinliğine ele almaya zorladı. Şahsımda sadece Kürt halkının güncel trajedisi değil, lanetli tarihinin yol açtığı muazzam yalnızlığı, sürekli komplolara alet edilmesi ve görülmemiş ihanetleri yaşaması ancak kapsamlı açıklamalarla aydınlatılabilir. Bunda amaç hiç olmazsa bundan sonra bu trajediye dur diyebilmek ve çağdaş gelişme yoluna koyulmaktır. Bu bölümü savunmamın bir özeti ve sonu olarak değerlendirmek de mümkündür.
Önsöz temelinde geliştireceğim savunmanın birçok eksiklik içereceği beklenmelidir. Bunda önceliklere ilaveten, İmralı’da tek başına geçen üç yılın hafıza ve dil üzerinde yarattığı yıpranma önemli bir etkendir. Ama acımasız pratikten çıkardığım derslerin ve yaşadığım yoğunluğun ilgili çevrelere iyi bir hizmet teşkil edeceğine inandığımdan, uzun süredir ilk defa yazarak bu görevi de yerine getirmeye çalıştım.
DERLEME
YORUM GÖNDER