“Bilim ve iletişimin en güçlü çağında yaşadığımız söylenir. Fakat bu olağanüstü gelişmeye rağmen, bilimin halen yaşamı ve toplumsal bağlamını tanımlamaması oldukça tuhaf gelmektedir. O zaman sormak gerekir: Neyin bilimi ve kimler için bilim?” (ÖNDER APO)

Günümüze damgasını vuran erkek egemen zihniyete bağlı olarak gelişen bilim doğaya, kadına hükmetmeyi ve toplumu denetimi altına almayı temel görev olarak ele alır. Deneye dayalı araştırma metoduyla ulaşmak istediği bilgi için her türlü yöntemi kendine mubah görür. Gerektiğinde her şeyi parçalar, hatta yok edebilir de. Özellikle pozitivist bilim bu yöntemiyle özne-nesne ayrımını daha da derinleştirir. Bu özne-nesne arasındaki ayrımın derinleşmesi, pozitivist bilimin kendi içerisinde bu kadar parçalanmasının da nedenidir. Kendi içerisinde bir ahenk ve bütünlük oluşturması gerekirken, her bilim dalı ayrı ve kendi merkezli gelişir. Hatta günümüzde öyle bir aşamaya gelmiştir ki hangi alan, hangi bölüm daha fazla para getirirse insanlar o bilim alanına yönelir. Bu talebi de iktidar ve hegemon güçler belirler.  Esas amaçları kendileri ne kadar daha fazla kar elde edebilir ve toplumu ne kadar daha fazla sömürebilir. Bu zihniyet dünyasında bilim, güç ve iktidar ilişkisi birbirini geliştiren ve tamamlayan konumdadır. Bilim kimin elinde ise o güçtür. Pozitivist bilimin elde ettiği bilgi özellikle geliştirilen teknik- teknoloji iktidara hizmet etmektedir. Özcesi kapitalist modernitenin gelişmesi ve yaygınlaşmasında bilim büyük bir etkendir. İnsanlığa, canlılığa ve doğaya dair her şey tehlike altına girmiş yok olma ile karşı karşıyadır. Toplum kırımı, kadın kırımı ve ekolojik kırım en fazla bilimin kapitalist modernitenin hizmetine girdiği koşullar da yaşanır ve yaşanmaya devam etmektedir.

Jineoloji öz olarak kadın bilimidir. Aynı zamanda toplum ve yaşam bilimidir, toplumsal yaşamın bilimidir, özgür eş yaşamın bilimidir, demokratik modernitenin bilimidir. Görüldüğü gibi kendini sadece bir tanımlamayla sınırlandırmamış olması bile diğer bilimlerden farklı olduğunu göstermektedir. Bu da ne kadar gelişime açık olduğunun emareleridir.

Demokratik modernite paradigması ( demokratik, ekolojik, kadın özgürlükçü) ışığında jineoloji, sosyal bilimleri yeniden tanımlama ve anlamlandırmayı esas alarak sisteme alternatif olmayı kendine görev sayar. Jineoloji, ataerkil zihniyetin bilimi tarafından bilge kadından çalınarak el konulan, buluşlarını, deneyim ve tecrübelerini açığa çıkararak kadına ve topluma mal eder. Günümüz teknolojisiyle buluşturup topluma ne kadar gerekli olduğunu ve nasıl toplum yararına hizmet eder temelinde yaklaşır. “Yenilenmiş tanrıça bilgeliklerine’’ ermenin bilimi olarak gelişir. Demokratik modernitenin   paradigması ışığında sisteme alternatif olur. Bunu hem sistemin bilimi içerisinde mücadele ederek hem de alternatif bilim olarak kendi sistemini gerçekleştirerek yapar. Bu yöntemiyle yaşamın her alanında, zihniyette, duyguda, düşüncede değişim, dönüşüm yaratarak yeni toplum ve yaşam inşa eder.  Çözüm üretme gücünü bu esaslar üzerinde oturtur. Bilimin yaşamla güçlü bağını ve bütünlükçü bakış açısını oluşturur.

Bilgi edinmenin amacı yaşam sorunlarını aşıp özgürlükçü temelde değişimi sağlamak olur jineoloji de .

Pozitivist bilimdeki gibi kesin, mutlak, ormanı ağaçla tarif etme, fili kılı ile tanımlama gibi ulaşılan bilgiye şüpheli yaklaşır jineoloji. Bu bakış açısı statik, canlılığı yok eden ve farklılığı kendi içerisinde barındırmayan ve parçalı bir bakıştır.  Örneğin ormanı sadece ağaçla tarif etmek içerisinde farklı bitkilerin, hayvanların varlığını inkar etmek ve yok saymak anlamına gelir. Diğer bir yön ise yer, mekan ve zaman farklılığını göz önünde bulundurmadığından ulaştığı bilgiyi her yerde aynı olduğunu iddia eder. Bu bakış açısı yaşamda ak-kara mantığını ve kaderci anlayışı geliştirir. Her şey daha önceden belirlenmiş ve değişmez. Bu mücadelesizliği de geliştirir. Jineoloji , kuantum bilimindeki belirsizlik ilkesi ile olasılıklar çerçevesinde bilgiye ulaşmaya çalışır. Bilgiye ulaşırken yer-mekan ve zamanı göz önünde bulundurur. Gözleyen ve gözlemlenen ilişkisi bağlamında gözleyenin sezgi ve bilinç düzeyinin etkisini göz ardı etmez. Tez-antitez-sentez üçlemesi ışığında sonuca ulaşır.  Bu bakış açısıyla yapılan araştırma ve deneyler sonucu ulaşılan bilgi pozitivist bilgiden daha önemli ve anlamlıdır. Bu yöntemle ulaştığı bilginin farklı zaman ve mekanlar da değişebileceğini ön görür.  Hakikate ulaşmak için ulaştığı her veri ışığında daha önce elde ettiği bilgiyi değişime dönüşüme açık tutar. Unutmayalım ki, bilim yaşamın doğal bir parçası olduğundan yaşamın içinden süzülerek gelir ve birikir.  Güncel olanla buluşturularak geliştirilir ve toplum yararına kullanılarak paylaşılır. Bu açıdan toplum karşıtı, kadın karşıtı ve doğa karşıtı değildir demokratik modernitenin bilimi.

Özellikle kapitalist modernite ile birlikte yürüyen bilimden toplum sorunlarına cevap olacağını beklemek saflık olur. Çünkü tüm sorunları kendisi yaratmıştır. Tarihin hiçbir döneminde şimdiki kadar kadına dönük şiddet, militarizm,  savaşlar, ekolojik kriz, kültürel soykırım, işsizlik, yoksulluk, açlık vb. sorunlar yaşanmamıştır. Bu sorunları yaratan erkeğin iktidarcı ve hegemonik zihniyet dünyası ve yaşam ihtiyaçlarıdır. Tüm toplumsal sorunların temelinde, erkeğin bu amaçlar uğruna kadını içinde tuttuğu statü vardır. Ataerkil paradigma, kadını varlık olarak erkeğe göre tanımlar. Her şeyi erkeğe mal eder ve merkezine onu oturtur.  Bu gerçekliklerin bilinciyle, tarihsel toplumu doğru anlamlandırarak sosyal bilimi yeniden inşa etmeye çalışır jineoloji.

Sosyal bilimin modernist yorumu ise bilimi toplum üstünde görür. Oysaki bilim, kadının edindiği bilgiyi paylaşıp, çoğaltarak topluma ulaştırmayı esas almalıdır. Hiçbir bilgi, buluş sıfırdan elde edilmez. Tarihin derinliklerinden birike birike ulaşır günümüze. Bazen bir yerlerde takılı kalır, bazen gerçek sahiplerinden çalınarak el konulur. Bu açıdan hiç kimse bilimin ve bilginin bir günde ortaya çıktığını iddia edemez. Şimdiye kadar yürütülen birçok arkeolojik kazı ile yeni bilgiler ortaya çıkmaktadır. Ve daha da çıkacaktır. Açığa çıkan bilgilerin en iyi yorumunu ve gerçek sahiplerine ulaştırmayı sağlayan jineoloji olmaktadır. Özellikle modernist sosyal bilim yerine, yeni bir sosyal bilim inşasında da önemli bir adım atan jineoloji olmuştur.

Jineoloji’nin bilgiye ulaşma yöntemlerinden biri de  toplumsal dinamiklerle güçlü bağlar kurarak bilgiye ulaşma yöntemini önemser. Bu anlamda bilgiyi akademi duvarlarıyla sınırlandırmadan, araştırmacı ve araştırılan keskin ayrımlarına gitmez. Birbirinden etkilenen, araştırırken karşılıklı öğrenen ve değiştirmeyi hedefleyen bir tarzı esas almaya çalışır. Atölyeler, akademiler, enstitüler ulaşılan bilgilerin paylaşıldığı eğitim alanları olduğu gibi aynı zamanda bilginin yeniden üretildiği alanlar olarak işlemektedir.

Sonuç yerine, jineoloji, kapitalist modernitenin bilimi neden kadına yer vermiyor, neden kadın yok deme yerine niçin, ne zaman, nerede kadın bilimden, yaşamdan dışlanmıştır?  sorularını sorar ve tarihin derinliklerine inerek cevaplarını bulmaya çalışır.  Ataerkil zihniyet ürünleri olan mitolojilerde, felsefede ve dinlerde kadın kötülüklerin kaynağı olarak görülür ve lanetlenir. Şeytanla özdeşleştirilir ve arkadaşı olarak nitelendirilir. Bundan dolayı diri diri gömülen, yakılan kadına ,  erkek aklı üretimi olan bilim, hak ettiği anlamı ve çaldığı bilgileri kadına verir mi?

Değişik bilim disiplinlerinde yarım yamalak, yanılgılı düşüncelerle kadına ilişkin belli araştırma ve tezler geliştirilse de kadını bir varlık olarak bütünlüklü bir ele alışı yoktur bilimin. Bunun için bilimsel alana, analitik ve duygusal zekânın senteziyle yaklaşmak jineolojinin iddiası ve hedefidir. Buna kadın varlığını bilimsel olarak ele almakla başlayacaktır. Jineoloji bunca yıldır sosyal bilimlerin neden bir disiplin olarak kadın bilimini düşünememiş ve geliştirememiş olduğunu eleştirerek çıkış yapan bir bilimdir. Toplumsal doğanın özünü oluşturan, toplumsallığın yaratıcısı kadının neden sosyolojinin diğer bölümleri kadar sosyal bilimde yer bulamadığını sorgulayarak gelişir. Sosyal bilimlerin bugüne kadar kadını toplumsal doğanın asal bir öğesi olarak inceleme konusu yapmamasının egemen erkek akla dayalı sistem gerçeğinin sonucu olduğunu bilerek gelişim hedeflerini, inceleme ve araştırma alanlarını belirleyen bir bilim.

Jineoloji, kadının tarihsel ve toplumsal hakikati açığa çıkarılmadan, toplumsal hakikatin de açığa çıkarılamayacağını belirtir. Ve kadının, toplumun anlamını açığa çıkarmada büyük mücadele eder.

Önderliğin “Demokratik uygarlık bakışı bilim üretimi açısından muazzam bir şanstır. Özellikle kriz ve kaos ortamında yeni bir bilime olan ihtiyaç ancak demokratik toplum paradigmasının hâkim olmasıyla giderilebilir.”  belirlemesinde ihtiyaç duyulan bilim olarak rol almış ve paradigmanın yaşamsallaşması için yoluna devam ederek mücadelesini sürdürmektedir.

RONAHİ MALATYA

PAJK.ORG