IVAN ALEKSANDROVİÇ GONÇAROV VE OBLOMOV (1812-1891)
Ivan.A.Gonçarov 1812'de Simbirik'de doğmuştur. Zengin bir tüccarın oğlu olarak dünyaya geldi. Moskova Üniversitesi bitirdikten sonra otuz yıl Petesburg'da memurluk yapmıştır. 1849 yılında 'Oblomov Rüyası' bir dergide yayınlandı. Yaklaşık on yıl sonra Gonçarov oblomov adlı romanı kafasında planlanmıştı. Bu 620 sayfalık romanı bir aylık kısa sürede yazmıştır. Roman 1857 yılında Rusya'da yayınladığı zaman büyük yankı uyandırmıştır. Kölelik Rusya'da 1860 yılında kanunen yasaklanmıştır. OBLOMOV olay örgülü bir roman değildir. Durum odaklı ruhsal bir romandır. Rus edebiyatında o kadar etki yaratmıştır ki, 'Oblomovluk yapma' bir durum tespiti olmuştur. Roman Oblomovki, denilen bir köyden taşınıp, Petersburg hizmetçi ile birlikte yerleşen oblomov bir odada geçen hayatını anlatır. Kitabın ilk 200 sayfa oblomov ve hizmetçisi bir odadaki durumunu anlatır. Oblomov çocukluğunda annesi ve hizmetçisi tarafında onu sevgi ile büyütüp hiçbir yaptırılmamıştır. Elbiseleri ve çoraplarını bile hizmetçisi Zahar ona giydiriyor. Annesi ve hizmetçisi oblomov'un bir işi tek başına yapmasına izin vermemiştir. Hep korunmuştur.
Oblomov çocukluğu doğa ile iç içe geçmiş,iyi niyetli bir insandır. Romanın anlatıldığı zaman oblomov Petesburg'da bir odada geçiyor. Oblomov hep evin içinde hiçbir şey yapmadan,uyuşuk uykuyu seven,yatağında bile kalkmaya üşüşen bir tiptir. Romanda hizmetiçi Zokar ile oblomov'un çocukluk arkadaşı Alman Şolst ta var. Roman iki zıt karekter olan Oblomov ile Şolst arasındaki dostluk ve çelişkileri anlatır. Hareketsiz Rus Aristokrasi olan Oblomov ile sürekli hareket halinde olan bütün Avrupayı gezen zengin burjuva olan Şolst ile arasındaki mücadelenin anlatır. Şolst alman disiplini ile yetişmiş. Hayatı hep deneyleyip arayış içinde olan, oblomov ise,hiçbir iş yapmayan hareketsiz dinlenirken bile yorulan bir tiptir.
Oblomovluk ile tembellik arasındaki aynı şey değildir. Romanda oblomov bir filozoftur. Tembel bir insan konu hakkında bilgi ve becerisi olmasına rağmen,bir şey yapmamaktır. Oblomovluk işe sürekli bir konu hakkında düşünen ama harekete geçmeyen bir tiptir. Harekete geçtiği zaman bile bunun bir işe yaradığını düşünmeyen bir tiptir.
Oblomov için her şey karışıktır. Şüphesiz bu da onu sürekli kararsızlığa neden olur. Oblomov neyin doğru olduğunu bilmediği için harekete geçmez. Hareketsizlik ve dingilik oblomov'un ruhunu ve ruhsal durumu ihya eder. Şolst alman disiplini ile bütün hayatı planlı bir şekilde düzenlemiştir. Alman modernleşmesi militarist olduğu için sanayi devriminin yarattığı kişilikte militarist olmuştur. Şolst bu alman sınıfı temsil eder.
Oblomov romanın sosyolojik boyutları da vardır. 19. Yüzyıl ikinci yarısından itibaren Rusya'da büyük bir değişim yaşanıyor. Binlerce batı kaynaklı edebi eser Rusça'ya çevriliyor. Yeni kentli burjuva sınıfı Petersburg'ta coğrafi olarakta Almanya yakındır. Batıdan eğitim alıp Rusyaya dönen Rus enteljisya kendi iç bulanımlarını en iyi yaşadığı kent Peterburg'dur. Dostoyevski en büyük romanlarından biri Suç ve Ceza romanı da Petersburg'da geçer.
Oblomov ile olga'nın aşkı, Şolst aracılığıyla tanışırlar. Şolst amacı olga aracığıyla Oblomovun hayatına dokuna bilmektir. Oblomov'un değişimin dönüşümünü hızlandırmaktadır. Oblomov ile Olga aşk yaşarlar. Ancak bu ilişki mutlu son ile bitmez. Olga ve Şolst Batı ve yeni burjuva sınıfını temsil ederken,Oblomov ise,Doğu'yu eski Aristokrat sınıfı temsil eder.
Oblomov Rus devrimin önderi Lenin'i o kadar etkilemiştir ki, Lenin oblomovluğu parti içindeki yansımalarını hep eleştirmiştir. Kanımca oblomov klasik bir tembellik olarak değerlendirirsek, yanlış değerlendiriz. Oblomov bir filozof gibi düşünce etkinliği içinde değerlendirebiliriz. Tıbkı antik yunan uyğarlığında gibi, zihinsel felsefik ve sanatsal etkinlik olarak sürekli düşünce üreten bir bilge olarak değerlendirebiliriz. Kapitalizme karşı sürekli mücadele eden bir fügürdür aslında. Romanın sonunda oblomov Şolst karşı kaybetmiştir. Tıbkı Aristokrasinin burjuva sınıfına karşı kaybetmesi. Oblomov romanın sonunda Batılı Şolst Doğulu Oblomuv'a karşı zafer kazanmıştır. Oblomov ölümü bunu tescillenmiştir.
MÜRSEL YILDIZ
YORUM GÖNDER